Tork Anahtarı..

Tork, Somun veya Civatanın kafasına sıkma yönünde uygulanan bükme veya döndürme kuvveti olarak tanımlanır...

Peki Tork Anahtarının bizim için önemi nedir? Biz motosiklet kullanıcılarının başına sıkça gelen durumlardan biride civataların vibrasyondan ötürü ya gevşeyip düşmesi yada kırılarak başımıza iş açmasıdır, işte bunun nedenide civata ve vidaların doğru şekilde sıkılmamasından kaynaklanmaktadır.


Tork Anahtarı üzerindeki ayar mekanizması sayesinde vida ve civataları doğru kuvvette sıkmamıza yarayan bir alettir. Hemen şimdi doğru kuvvetin ne olduğu sorusu aklınıza gelmiştir! Bu doğru kuvvet vida ve civataların üreticileri tarafından her boy ve ebat için ayrıntılı olarak kullanıcısına sunulmaktadır ve ayrıca motosiklet üreticileri servis kitapçıklarında hangi vidanın hangi tork değerinde sıkılması gerektiğini ayrıntılı olarak açıklamaktadırlar. Örnek olarak aşağıdaki resime bakabilirsiniz;

Günümüzde pek az tamirci civata sıkma işlemi yaparken Tork Anahtarı kullanmaktadır, genelde lokma anahtar veya düz anahtar ile el kararı sıkma işlemi gerçekleştirmektedirler, ama bir civata için doğru kuvvette sıkılması çok önemlidir, peki neden ?

Birçok malzemede olduğu gibi civata ve somun yapımında kullanılan "çelik" öz elastikiyete sahiptir. Bu özelliği sebebiyle çelik civata uzatılarak gerildiğinde oluşan gerilim kuvveti civata ile birbirine bağlanmış olan parçalara kıskaç/sıkıştırma etkisi yaparak bir arada tutulmalarını sağlar. Civatanın uzatılarak gerilmesi esnasında akma noktasının aşılmamasına, civatanın verimli (elastik) uzama boyundan fazla uzatılmamasına dikkat edilmelidir. Aksi halde civata elastik sınırını aşarak fiziksel deformasyona uğrayabilir. İşte bu noktada doğru sıkma kuvvetini Tork Anahtarı ile uygulayarak doğru bir sıkma işlemi gerçekleştiririz.

Bir civatanın gereğinden az sıkılması zamanla gevşemesine, gereğinden fazla sıkılması ise esneme kırılma gibi durumlara sebebiyet verebilmektedir!

Tork Anahtarı üzerinde gerekli ayarı yapmamızı sağlayan bir mekanizma bulunur. Piyasada bulunan bazı tork anahtarları manüel bazıları ise dijitaldir

Tork anahtarları ölçü birimi olarak genelde Newton Metre (Nm) kullanır. Sıkma işlemi uygulayacağınız civatanın sıkma değerini öğrendikten sonra tork anahtarı üzerinden aynı değer ayarlanarak sıkma işlemine başlanır. Kullanmış olduğunuz tork anahtarı üzerindeki ayarlı değere ulaştığında kullanmış olduğunuz anahtar tipine göre ya (TIK) diye bir ses verir veya anahtar boşalarak boşa dönmeye başlar. (TIK) diye ses veren tork anahtarı boşa dönme yapmaz, bu (TIK) sesi size doğru değerde olduğunuzun uyarısıdır, ama bu değerden sonra sıkma işlemine devam edebilirsiniz. (Bunun civatanıza zarar vereceğini unutmayın!) Diğer kaydırmalı tip tork anahtarında ise doğru değere ulaştığınızda boşa dönmeye başlar ve daha fazla sıkma işlemi yapamazsınız.

Click (TIK) tip tork anahtarı;

Atlamalı tip tork anahtarı;

Dijital tip tork anahtarı;

Bir civataya torklama işlemi yapacağınızı ve civatanın tork değerinin 50 Nm olduğunu farzedelim. Tork anahtarını direk 50 Nm ye ayalamak yerine önce 40 Nm ayarlayıp sıkma işlemi gerçekleştirmek daha sonra 50 Nm ye ayarlayıp son sıkma işlemini gerçekleştirmek daha sağlıklı bir hareket olacaktır.

Güzel bir ipucu !!!

Motosikletinizde bir civata sökeceğinizi düşünün ve bu civatanın tork değerinide bilmiyorsunuz, bunun için tork anahtarınızı civatanızın büyüklüğüne göre düşük değerlere ayarlayarak sökme denemesi yaparsınız, anahtarınız boşa döndükçe tork değerini arttırırsınız ve civatanızın açıldığı değere kadar bunu denersiniz, civatanızın gevşediği tork değeri aynı zamanda sizin sıkma tork değerinizde olacaktır, işleminizi bitirdikten sonra aynı tork değeri ile sıkma işleminizi yapabilirsiniz...

Tork Anahtarları büyüklüklerine göre belli bir kuvvet aralığını desteklerler, sizin işinize yarayacak kuvvet aralığını motosikletinizin servis kitapçığında bulunan civataların tork değerlerine bakarak öğrenebilirsiniz. Piyasada 100 TL civarında motosikletimiz ile kullanabileceğimiz tork anahtarları mevcuttur ve önemsiz gibi gözüküp tamirciler tarafından kullanılmasada Tork Anahtarı, ben uzun yıllar motosiklet kullanıp motosikletimin bakımlarını kendimde yapacağım diyenler için önemli bir alettir.

Yeni bir yazıda görüşmek üzere hoşçakalın...